Παναγιώτης Χαλβατσιώτης

Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας, Β΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αττικόν & Επιστημονικός Συντονιστής Προγράμματος Θεραπευτικής Άσκησης Ιατρικής Αριστείας/Sport Excellence

Τα διαθέσιμα δημοσιευμένα επιδημιολογικά στοιχεία με τη μελέτη 200.000 κρουσμάτων παγκοσμίως συνοψίζουν ότι ενώ η θνητότητα στον γενικό πληθυσμό είναι 1.4%, σε άτομα στην τρίτη ηλικία ή σε εκείνους με προϋπάρχοντα χρόνια ανέβαινε σημαντικά. Πιο συγκεκριμένα στους πάσχοντες από καρδιαγγειακά νοσήματα φτάνει στο 13.2%, στους διαβητικούς στο 9.2%, σε ασθενείς με χρόνια νόσο του αναπνευστικού στο 8%, στους υπερτασικούς στο 8.4% και σε άτομα με κακοήθειες στο 7.6%. Όσο για τις ηλικιακές ομάδες, την μεγαλύτερη επιβάρυνση παρουσίασαν οι άνω των 80 ετών σε ποσοστό 21.9% και εκείνοι με ηλικία 70-80 ετών σε ποσοστό 8%. Αυτή η αυξημένη επιβάρυνση  φαίνεται να οφείλεται στην έκπτωση του αμυντικού ανοσοποιητικού μας συστήματος που παρατηρείται στις μεγάλες ηλικίες και στους χρονίως πάσχοντες. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι δεν έχει καταγραφεί κανένας θάνατος παιδιού μικρότερου των 9 ετών. Με βάση τα ανωτέρω δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα ηλικιωμένα άτομα, εκείνα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα, αλλά ακόμα περισσότερο και όσοι τους παρέχουν την φροντίδα τους ή διαβιούν μαζί τους, οφείλουν να αυστηροποιήσουν όλα τα προστατευτικά μέτρα για την διασφάλιση της υγείας τους.

ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΕΥΠΑΘΩΝ ΟΜΑΔΩΝ

Οι γενικές οδηγίες που έχουν εκδοθεί από όλους τους Οργανισμούς δημόσιας υγείας για την προστασία των ατόμων με αυξημένο κίνδυνο για βαρεία νόσηση από τον κορωνοϊό συνοψίζονται ως ακολούθως:

• Αποφυγή συγχρωτισμού με άλλα άτομα την περίοδο αυτή
• Υιοθέτηση ασφαλούς επικοινωνίας μέσω τηλεφώνου ή διαδικτύου
• Εφαρμογή όλων των συνιστώμενων κανόνων υγιεινής (πλύσιμο χεριών, αποφυγή χειραψίας ή φιλιού, κλπ)
• Αναβολή όλων των εορταστικών και οικογενειακών συνεστιάσεων (γενέθλια, ονομαστικές εορτές, επέτειοι κλπ)
• Αναβολή των τακτικών ιατρικών τους επισκέψεων στον θεράποντα ιατρό και ανανέωση της συνταγογράφησης χωρίς να απαιτείται η φυσική τους παρουσία στο ιατρείο
• Ακύρωση κάθε προγραμματισμένου ταξιδιού
• Ανάθεση σε τρίτους (υποχρεωτικά ασυμπτωματικούς) της προμήθειας αγαθών από καταστήματα τροφίμων, φαρμάκων, κλπ
• Αναζήτηση βοήθειας από την οικογένεια ή τους γείτονες με την εμφάνιση υπόπτων συμπτωμάτων
• Φροντίδα για καλή και σωστή διατροφή, επαρκή ύπνο και αισιόδοξη σκέψη με στόχο την ενίσχυση του ανοσοποιητικού

Οι ειδικές οδηγίες πέραν των γενικών για εκείνους που ζουν μαζί ή φροντίζουν άτομα ευπαθών ομάδων για την περίοδο αυτή είναι:

• Πλήρης απομάκρυνση αν παρουσιάζουν ύποπτα συμπτώματα (πυρετός, βήχας, κλπ)
• Να μην επισκέπτονται χώρους που νοσηλεύονται ασθενείς (κέντρα χρόνιας φροντίδας ή αποκατάστασης) ή κέντρα όπου φιλοξενούνται άτομα μεγάλης ηλικίας (γηροκομεία) ή με χρόνια νοσήματα
• Να γνωρίζουν επακριβώς το ιστορικό ασθενείας και τα φάρμακα που λαμβάνουν τα άτομα που φροντίζουν
• Να έχουν φροντίσει να υπάρχουν διαθέσιμα σε επαρκή ποσότητα τα φάρμακα των ασθενών, τα απαραίτητα αναλώσιμα (π.χ. ταινίες μέτρησης σακχάρου) και τυχόν αναγκαίο υγειονομικό υλικό
• Άμεση ενημέρωση του θεράποντα ιατρού με την εμφάνιση υπόπτων συμπτωμάτων στα άτομα που φροντίζουν
• Προμήθεια αρκετών τροφίμων ώστε να περιοριστεί η επίσκεψη σε καταστήματα τροφίμων

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ

ΥΠΕΡΤΑΣΗ

Είναι εντελώς ανυπόστατη η πληροφορία που εξαπλώθηκε μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ότι όσοι λαμβάνουν αντιϋπερτασικά φάρμακα του άξονα κινδυνεύουν περισσότερο από τον κορωνοϊό. Αντίθετα, τόσο η Ευρωπαϊκή όσο και η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία τονίζουν ότι οι ασθενείς που λαμβάνουν αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου ή σαρτάνες δεν θα πρέπει για κανένα λόγο να διακόψουν τη θεραπεία τους γιατί αυτή η ψευδής πληροφόρηση στερείται οποιασδήποτε επιστημονικής εξήγησης.

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία από τους 200.000 προσβληθέντες από τον κορωνοϊό, το 40% όσων νοσηλεύτηκαν παρουσίαζαν υποκείμενο  καρδιακό νόσημα ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Είναι γνωστό ότι ο ιός προσβάλει κυρίως τον πνεύμονα αλλά η φλεγμονή επηρεάζει και την καρδιά, ιδιαίτερα μάλιστα εάν είναι ευπαθής λόγω προϋπάρχοντος νοσήματος, η οποία όμως απαιτείται να δουλέψει ακόμα πιο σκληρά για να αντιρροπήσει την προβληματική αναπνευστική λειτουργία με στόχο την καλύτερη οξυγόνωση των ιστών. Επομένως, είναι πολύ πιθανό να κουράσει μια πάσχουσα καρδιά που ανεπαρκεί. Επίσης υπάρχουν ενδείξεις ότι ο ιός αποσταθεροποιεί τις αθηρωματικές πλάκες στα ενδοαυλικά τοιχώματα των αγγείων, με αποτέλεσμα την απόσπαση θρόμβων που μπορεί να αποφράξουν σημαντικά αγγεία όπως τα στεφανιαία και να προκαλέσουν έμφραγμα του μυοκαρδίου. Είναι επομένως απολύτως απαραίτητη η υιοθέτηση από τους καρδιοπαθείς όλων των γενικών αλλά και ειδικών οδηγιών προφύλαξης αφού η λοίμωξη από τον κορωνοϊό μπορεί σε μεγάλο ποσοστό να αποβεί μοιραία για τη ζωή τους.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Τα διαθέσιμα στοιχεία επισημαίνουν ότι η επιβάρυνση της υγείας αφορά άτομα με αρρύθμιστο σακχαρώδη διαβήτη. Είναι γνωστό ότι η υπεργλυκαιμία που παρατηρείται στον αρρύθμιστο διαβήτη μειώνει την ανοσολογική απάντηση που αποτελεί το κύριο όπλο της άμυνας του οργανισμού μας σε κάθε εισβολέα αλλά και  κάθε λοίμωξη, και απορρυθμίζει το διαβητικό σύνδρομο εγκλωβίζοντας την φυσική άμυνα του διαβητικού σε ένα φαύλο κύκλο με επικίνδυνα για τη ζωή του αποτελέσματα. Είναι επομένως αδήριτη η ανάγκη επίτευξης άριστου γλυκαιμικού ελέγχου για προστασία της ζωής του διαβητικού από τη λοίμωξη του κορωνοϊού.

ΧΡΟΝΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

Επειδή η λοίμωξη με κορωνοϊό επιβαρύνει κύρια την αναπνευστική λειτουργία, ασθενείς με υποκείμενη αναπνευστική νόσο όπως βρογχικό άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, ιδιοπαθή πνευμονική ίνωση και διάμεση πνευμονοπάθεια διατρέχουν σημαντικό κίνδυνο.  Είναι επομένως απολύτως απαραίτητη η υιοθέτηση όλων των γενικών αλλά και ειδικών οδηγιών προφύλαξης, αφού η λοίμωξη από τον κορωνοϊό μπορεί σε μεγάλο ποσοστό να αποβεί μοιραία για τη ζωή τους.

ΚΑΚΟΗΘΕΙΕΣ

• Ασθενείς σε χημειοθεραπεία

Τα περισσότερα από τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα αλλά και η ακτινοθεραπεία μειώνει για αρκετό καιρό μετά την χορήγηση τους την ανοσολογική απάντηση που αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας του οργανισμού. Επομένως ακόμα και για αρκετές εβδομάδες ή μήνες οι ασθενείς αυτοί αποτελούν μια ευπαθή ομάδα που πρέπει αποτελεσματικά να προφυλαχθεί από τον κορωνοϊό. Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Ερυθρό Σταυρό δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ο κορωνοϊός μεταδίδεται από την μετάγγιση αίματος και των παραγώγων του (πλάσμα, αιμοπετάλια).

• Άτομα με ιστορικό καρκίνου

Τα άτομα που επιβίωσαν από κακοήθειες, ακόμα και αν η εποχή που έλαβαν την ανοσοκατασταλτική αγωγή είναι πολύ μακρινή, φαίνεται ότι διατρέχουν λίγο μεγαλύτερο κίνδυνο σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό.

ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΙΟ ΤΗΣ ΑΝΟΣΟΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ (HIV)

Αν και δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες, θεωρείται ότι οι ασθενείς με χαμηλό τίτλο λεμφοκυττάρων CT4 όπως και εκείνοι που δεν λαμβάνουν αντιική θεραπεία ευρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο.

ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΕ ΑΝΟΣΟΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΓΙΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

Οι ασθενείς που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτική αγωγή λόγω υποκειμένου χρόνιου νοσήματος όπως για παράδειγμα η ρευματοειδής αρθρίτιδα δεν θα πρέπει αυθαίρετα να διακόψουν την αγωγή τους χωρίς να επικοινωνήσουν πρώτα με τον θεράποντα ιατρό τους. Υπάρχει πάντα η πιθανότητα να υποτροπιάσει η νόσος τους σε επικίνδυνο βαθμό για την υγεία λόγω της αιφνίδιας διακοπής της χρόνιας αγωγής τους.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Συνοψίζοντας, κρίνεται απολύτως αναγκαίο μέτρο με στόχο την πρόληψη της λοίμωξης από κορωνοϊό η συστηματική εφαρμογή όλων των απαραίτητων γενικών και ειδικών συστάσεων. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες κινδυνεύουν περισσότερο και οφείλουν οι ίδιοι αλλά και όσοι τους αγαπούν και τους χρειάζονται, να υιοθετήσουν εμφατικά τα προαναφερθέντα αναγκαία προληπτικά μέτρα.